ارتقای کیفیت اجرای برنامههای درسی
نکتهها و توصیهها
مدیران و معلمان برای کسب موفقیت در ارتقای کیفیت اجرای برنامههای درسی، به دانش و اطلاعاتی گسترده نیاز دارند؛ دانش و اطلاعاتی که از منابع موثق و معتبر قابل حصول باشد. مدارس و کلاسهای درس امروز، بسیار ناهمگنتر و پیچیدهتر از مدارس و کلاسهای گذشتهاند. بهدلیل وجود تفاوتهای فردی و فرهنگی، چهدر جامعهی دانشآموزی و چهدر جامعهی معلمان و کارکنانمدارس، و نیز بهدلیل چندوجهیبودن فرهنگ و محیط مدارس و کلاسها، معلمان و مدیران مدارس بهعنوان رهبران آموزش و سکانداران چرخهی یادگیری، با چالشهای متعدد و متنوع رو به رو هستند.
چگونگی رویا رویی با معضلات و چالشها، بدون شک در کیفیت اجرای برنامههای درسی، بهعنوان مهمترین مؤلفه ی مسئولیتی و کاری مؤثر است. در این دوره از انتشار مجله (دورهی بیست و پنجم) کوشش بر این است که در هر شماره چند نکته یا توصیهی کلیدی ارائه شود که بهطور عام راهگشای ارتقای کیفیت اجرای برنامههای درسی در مدارس و کلاسهای درس باشد؛ نکتههایی که حاوی اصول و بایستهها در جهت تحقق هدفهای برنامههای درسی باشد و در نهایت به کسب درجات بالای کیفیت اجرا در مدارس بینجامد.
میکوشیم نکتهها بیشتر در ارتباط با ماهیت یادگیری و چگونگی یادگیری توسط دانشآموز و فرایند تفکر او بر مبنای یافتههای جدید روانشناسی یادگیری و دانش مدرن فناوری اطلاعات و ارتباطات مطرح شود
میکوشیم نکتهها بیشتر در ارتباط با ماهیت یادگیری و چگونگی یادگیری توسط دانشآموز و فرایند تفکر او بر مبنای یافتههای جدید روانشناسی یادگیری و دانش مدرن فناوری اطلاعات و ارتباطات مطرح شود؛ به نحوی که معلمان و رهبران آموزشی علاقهمند امروزی بتوانند در عمل از آنها استفاده کنند و موجبات رضایتخاطر و موفقیت دانشآموزان را فراهمنمایند.
1. برای کسب موفقیت، همهی دست اندر کاران تحقق هدفهای برنامهها را در برنامهریزی مشارکت دهید.
2. دانشآموزان را در انتخاب راه و روشهای موفقیت آزاد بگذارید و از ابتکارات آنها استقبال کنید.
3. فرصت و امکان مبادلهی افکار و ایدههای نو را برای افراد و گروهها به وجود آورید.
4. از روشهای بارش مغزی یا سیالسازی ذهن بهرهی کافی بگیرید.
5. از سختگیریهای مقرراتی بپرهیزید.
6. از باز خوردهای مثبت و فوری برای افزایش انگیزش استفاده کنید.
7. از واگذاری مسئولیت به افراد و گروهها نهراسید.
8. مدیریت در یادگیری، خودگردانی و خود ارزیابی را ترویج دهید.
9. در مدیریت و راهبری آموزشی، مبتکر و خلاق باشید.
10. شیوههای ارزشیابی را با تنوع روشهای کسب موفقیت دمساز کنید.
جمله ی (همهی کودکان میتوانند یاد بگیرند)، زمانی تحقق پیدا میکند که به عنوان معلم بتوانیم راه درست یاددهی و یادگیری را پیدا کنیم.
1. اگرچه فعالیتهای متعددی در مدرسه و کلاس درس صورت میگیرد، اما اساس فعالیتها، یاددهی و یادگیری است. یاددهی و یادگیری پیوسته باید مرکز توجه باشد و سایر فعالیتها به نوعی فرایند یاددهی _ یادگیری را حمایت، تقویت و پشتیبانی کند.
2. سیاستها، رویهها، روشها، ارزشها، اعتقادات و ساختارهای ارتباطی که یک نظام اجتماعی همچون کلاس درس یا مدرسه را به وجود میآورند، در واقع به نوعی معماری اجتماعی تلقی میشوند. اصلاح این چنین معماری، به عبارت دیگر اصلاح سیاستها، روشها و رویهها و ساختارهای ارتباطی، همزمان با اصلاح جریان فعالیتها، احتمال کسب موفقیت کامل در اجرای برنامههای درسی را دو چندان میکند. این اصلاح در هر دو سطح مدرسه و کلاس درس، توسط مدیر و معلم قابل اعمال است.
3. اصلاح ارتباط ها در ابعاد گوناگون، ارتباط میان دانشآموز و معلم، دانشآموز و دانشآموز، معلم و اولیاء، مدیر و معلم، مدیر و اولیاء و ارتباط کارکنان با یکدیگر، از دیگر عوامل مؤثر در کسب موفقیت در اجرای مطلوب برنامههای درسی است. معلمان و راهبران آموزشی بهتر است در همان زمان که به اصلاح و تعدیل و تقویت فعالیتها و معماری اجتماعی مدرسه و کلاس درس میپردازند، به اصلاح و بهبود ارتباطها در ابعاد گوناگون نیز توجه خاص داشته باشند. توصیه این است که محیطی برای یادگیری در مدرسه و کلاس درس به وجود آید تا مشوق برقراری ارتباطات اجتماعی مثبت و مشارکت فعال در فرایند یادگیری باشد.
4. هماهنگی با تنوع تواناییهای دانشآموزان، عاملی دیگر در کسب موفقیت در اجرای برنامههای درسی و ارتقای کیفیت اجراست. این گفته که((همهی کودکان میتوانند یاد بگیرند))، زمانی تحقق پیدا میکند که به عنوان معلم بتوانیم راه درست یاددهی و یادگیری را پیدا کنیم.))
رویکرد جدید در آموزش و یاد دهی این است که به جای ارائهی یک برنامهی درسی یکسان به گروهی نامتجانس و غیر هم توان، شیوهای را برای یاد دهی برگزینیم که برای سازگاری با نیازهای همهی انواع دانشآموزان (ضعیف، متوسط و قوی) قابلیت انعطاف در طراحی را داشته باشد. در کلاسهای نامتجانس، تهیهی طرح درس با توجه و تأکید بر نکات زیر ضروری است:
* علاقهی دانشآموزان در انتخاب مواد و محتوای برنامه لحاظ شود.
* استفاده از منابع و مواد متعدد و گوناگون ممکن و عملی باشد.
* حق انتخاب نوع تکالیف درسی، برای دانشآموزان محفوظ بماند.
* زمان تدریس بر مبنای حوصلهی دانشآموزان منعطف باشد.
* ارزشیابی دانشآموزان با برنامهی یادگیری آنها هماهنگ شود.
کلمات کلیدی:
رشد هیجانی برای همهی انسانها یک چالش بهشمار میرود. کودک درزمانی کمتر از یک دهه، از حالت درک هیجانی محدود، به فردی تبدیل میشود که از لحاظ هیجانی پیچیده است. با افزایش سن، تعداد و پیچیدگی تجارب هیجانی و نیز مطالبات برای تعدیل تظاهرات هیجانی افزایش مییابد.
تعجبآور نیست که بعضی از کودکان درگیر این چالشها میشوند و اختلالات هیجانی را تجربه میکنند. یکی از انواع اختلالات هیجانی اختلال اضطرابی است که میتواند در صورت مزمن شدن موجب بروز مشکلاتی در زندگی بزرگسالی شود (کندال، 2003). اضطراب امتحان یکی از شایعترین اختلالات اضطرابی است که دانشآموزان به آن مبتلا هستند بهطور کلی کمتر کسی است که در طول دوران تحصیل خود حالتهای اضطرابی را تجربه نکرده باشد و یا با آن آشنا نباشد. دانشآموزان کموبیش با این حالتها دست به گریبان هستند جهت آشنایی بیشتر با علائم_ سببشناسی و راهبردهای مقابلهای با آن به این موضوع خواهیم پرداخت.
بهطورکلی بروز اضطراب دارای 3 مؤلفه اصلی است: (مانیس و اولندیک، 2005)
1. مؤلفهی جسمی ( آنچه فرد در بدن خود احساس میکند ) مانند: ضربان سریع قلب، تنگی نفس، گیجی، خشکی دهان، تهوع یا اسهال.
2. مؤلفهی شناختی ( آنچه فرد راجع به آن فکر میکند ) مانند: اگر از عهدهی امتحان برنیایم، اگر سؤالات سخت باشد، اگر سر امتحان حالم بد شود و...
3. مؤلفهی رفتاری ( آنچهکه فرد انجام میدهد ) مانند: نداشتن تمرکز در جلسهی امتحان، عدم توانایی در پاسخ دادن به سؤالات امتحان، ترک جلسهی امتحان.
هریک از این مؤلفهها نقش مهمی در شروع و تداوم دوران اضطراب ایفا میکنند. و دانشآموزان این مؤلفهها را بسته به ماهیت اضطرابشان بهصورت تصادفی تجربه میکنند.
* نداشتن آمادگی کافی برای امتحان
* وجود رقابت درسی زیاد بین دانشآموزان
* سختگیری بیش از حد خانواده
* ترساندن کودک از امتحان بهوسیلهی خانواده و یا اولیاء مدرسه
* بعضی مسایل و مشکلات روانی مثل وسواس
* فشار وارده از دیگران بر دانشآموز یا از فرد به خود
* چگونگی ارزیابی خود
* نحوهی زندگی در گذشته و آینده
* چگونگی روبهرو شدن با شکست یا موفقیت
* تفکر و تصور بدبینانه
* نداشتن نحوهی یادگیری مؤثر و مفید مطالب موردنظر
* روحیهی رقابتی سالم یا ناسالم
* افکار، احساسات، تصورات، نظرات و حالات شخصی دربارهی خود و انتخاب محل تحصیل
* ترس از شکست
* قبول این نظریه که «من آدم لایق و شایستهای نیستم». (علیخانی، 1383)
* صفات مزاجی کودک: کودکانی که مزاج «شورا» دارند یا در «گرمشدنکند هستند» برای ابتلا به حالات اضطرابی مستعدترند.
*رفتار و نگرش پدر و مادر: نگرانی مفرط و درگیر شدن افراطی والدین با کودک، ایجاد اضطراب ووابستگی شدید درکودک کرده و سطح اضطراب را در بسیاری از موقعیتها بالا میبرد (هور، 1996)
کلمات کلیدی:
استاد شهید آیت الله مطهری در 13 بهمن 1298 هجری شمسی در فریمان واقع در 75 کیلومتری شهر مقدس مشهد در یک خانواده اصیل روحانی چشم به جهان می گشاید. پس از طی دوران طفولیت به مکتبخانه رفته و به فراگیری دروس ابتدایی می پردازد. در سن دوازده سالگی به حوزه علمیه مشهد عزیمت نموده و به تحصیل مقدمات علوم اسلامی اشتغال می ورزد. در سال 1316 علیرغم مبارزه شدید رضاخان با روحانیت و علیرغم مخالفت دوستان و نزدیکان، برای تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه علمیه قم می شود در حالی که به تازگی موسس گرانقدر آن آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی دیده از جهان فروبسته و ریاست حوزه را سه تن از مدرسان بزرگ آن آیات عظام سید محمد حجت، سید صدرالدین صدر و سید محمد تقی خوانساری به عهد گرفته اند.
در دوره اقامت پانزده ساله خود در قم از محضر مرحوم آیت الله العظمی بروجردی (در فقه و اصول) و حضرت امام خمینی ( به مدت 12 سال در فلسفه ملاصدرا و عرفان و اخلاق و اصول) و مرحوم علامه سید محمد حسین طباطبائی (در فلسفه : الهیات شفای بوعلی و دروس دیگر) بهره می گیرد. قبل از هجرت آیت الله العظمی بروجردی به قم نیز استاد شهید گاهی به بروجرد می رفته و از محضر ایشان استفاده می کرده است. مولف شهید مدتی نیز از محضر مرحوم آیت الله حاج میرزا علی آقا شیرازی در اخلاق و عرفان بهره های معنوی فراوان برده است. از اساتید دیگر استاد مطهری می توان از مرحوم آیت الله سید محمد حجت ( در اصول) و مرحوم آیت الله سید محمد محقق داماد (در فقه) نام برد. وی در مدت اقامت خود در قم علاوه بر تحصیل علم، در امور اجتماعی و سیاسی نیز مشارکت داشته و از جمله با فدائیان اسلام در ارتباط بوده است. در سال 1331 در حالی که از مدرسین معروف و از امیدهای آینده حوزه به شمار می رود به تهران مهاجرت می کند. در تهران به تدریس در مدرسه مروی و تألیف و سخنرانیهای تحقیقی می پردازد. در سال 1334 اولین جلسه تفسیر انجمن اسلامی دانشجویان توسط استاد مطهری تشکیل می گردد. در همان سال تدریس خود در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران را آغاز می کند. در سالهای 1337 و 1338 که انجمن اسلامی پزشکان تشکیل می شود .استاد مطهری از سخنرانان اصلی این انجمن است و در طول سالهای 1340 تا 1350 سخنران منحصر به فرد این انجمن می باشد که بحثهای مهمی از ایشان به یادگار مانده است.
کلمات کلیدی:
روز معلم یادآور شکوه و عظمت زنان و مردان پاکباخته ای است که در طول تاریخ در عرصه ی تعلیم و تربیت زیباترین جلوه های عشق و ایثار را به نمایش گذاشته اند .
معلمی شغل نیست . عشق است . ذوق است .ایثار و فداکاریست . اگر به عنوان شغل به آن می نگری رهایش ساز و اگر عشق توست ، بر تو مبارک باد . معلم شهید رجایی
رهپویان طریق انبیا معلم، ای سرمنشا تحول هر اجتماع روزت هفته وماه وسالت مبارک میمون باد با سفرها ی پراز قوت
کلمات کلیدی:
دانشجوی دکترای تخصصی روانشناسی ومدرس دانشگاه
بحث: خانواده از ابتدای تاریخ تاکنون در بین تمامی جوامع بشری، به عنوان اصلی ترین نهاد اجتماعی, زیربنای جوامع و منشأ فرهنگها، تمدنها و تاریخ بشر بوده است، پرداختن به این بنای مقدس و بنیادین و حمایت و هدایت آن به جایگاه واقعی و متعالی اش، همواره سبب اصلاح خانواده بزرگ انسانی و غفلت از آن موجب دور شدن بشر از حیات حقیقی و سقوط به ورطه هلاکت و ضلالت بوده است. اسلام به عنوان مکتبی انسان ساز بیشترین عنایت را به تکریم، تنزیه و تعالی خانواده دارد و این نهاد مقدس را کانون تربیت و مهد مودت و رحمت میشمرد و هدایت و شقاوت جامعه انسانی را منوط به صلاح و فساد این بنا میداند و هدف از تشکیل خانواده را تأمین نیازهای مادی، عاطفی و معنوی انسان از جمله دستیابی به سکون و آرامش و بقاء نسل برمیشمارد. دستیابی به این اهداف والای مکتب اسلام و حفظ و حراست دقیق و مستمر از آن، نیازمند توجه جدی به خانواده و پیاده کردن قوانین مربوط به آن در اسلام است و ضروری است کلیه برنامه ریزیها و سیاستگذاریها در تمام سطوح، حق مدارانه و ملهم از نگرش توحیدی و در راستای تعالی و مصالح خانواده باشد. وخانواده شامل پدرومادرو فرزند یا فرزندان میباشد. مطمئن باشید یک بار و فقط یک بار فرصت زندگی داریم و لا غیر فکر میکنید غیر از این است، پس شرایط وعوامل را بخدمت بگیریم. زمانی دیگر برای حیات یا تغییر و تحول وجود ندارد. باتاسی از امام(ره) که می فرمایند هراصلاحی نقطه اولش خود انسان است. و به عنوان عضوی ازخانواده و جامعه، موارد دوازده گانه زیر برای کسب زندگی سعادتمندانه نیاز به تدبیر، تأمل و عمل صحیح بادقت دارد:
1- شرایط و موقعیت فعلی شما چیست؟ اگرمیخواهید برنامهریزی درستی برای زندگی تان داشته باشید، باید موقعیت و شرایط فعلی زندگی تان رابه طور شفاف و روشن مشخص کنید. زندگیتان برای تغییرکردن، دروضعیت خیلی بدی نیست وخیلی دیرهم نشده است.(تحلیل عینی وضعیت).
2-چیزی راکه خواهان آن هستید، یاموفق به کسب آن میشوید و یا موفق نمیشوید. پس حداکثر سعی خود را بکنید تا جزء افرادی باشید که موفق میشوند. تفاوت آدم موفق و شکست خورده یا وامانده درچیست؟ فرد موفق بعد از هر شکست برمیخیزد اما فرد ناموفق بلند نمیشود و از روزگار درس حرکت نمیآموزد.
3- برای موفق شدن در هرکاری ابتدا باید اطلاعات لازم برای رسیدن به خواسته تان را جمعآوری کنید. این اطلاعات و مهارتها برای موفقیت شما ضروری هستند. با کسب آمادگی لازم برای این کار، سعی کنید چگونگی زندگی با موفقیت و قواعد آن راپیدا کنید.
4 – شما خودبه وجودآورنده تجربه هایتان هستید پس خودتان باید مسئولیت زندگی تان رابپذیرید. شما نمیتوانید از مسئولیت اینکه چرا و چگونه زندگیتان اینگونه است شانه خالی کنید. هرگز نقش یک قربانی را بازی نکنید و از وقایع گذشته برای خود بهانهسازی نکنید.(خودکرده راتدبیرخودباید).
کلمات کلیدی:
