سلامت خانواده: بسیاری از مردم تصور می کنند که مصرف ویتامین ث به صورت میوه یا دارو تنها در فصل زمستان مفید است در حالی که مصرف این ویتامین تأثیر بسزایی در حفاظت از بدن در برابر مشکلات سیستم دفاعی، بیماری های قلبی- عروقی، بیماری های دوران جنینی و بارداری، مشکلات بینایی، سرطان، سکته مغزی و حتی چروک پوست دارد.

ویتامین ث بسیار بیشتر از سایر ویتامین ها توجه پزشکان و مردم عادی را به خود جلب کرده است و البته این میزان توجه بی علت نیست. هرچه محققان بیشتر خواص این ویتامین را مطالعه می کنند، بیشتر به نقش مهم آن در حفظ سلامتی پی می برند. البته مقدار پیشنهادی پزشکان برای مصرف ویتامین ث بیشتر از حدی است که یک انسان عادی از طریق رژیم غذایی روزانه اش دریافت می کند.مصرف 400 میلی گرم ویتامین ث در روز بسیار مناسب است. برای تأمین این میزان باید روزانه به مقدار کافی میوه و سبزیجات بخورید. بسیاری از مردم به علت آن که نمی توانند این میزان را از طریق رژیم غذایی تأمین کنند به مصرف قرص های مکمل غذایی این ویتامین روی می آورند.

هرچند مصرف این قرص ها هیچ تأثیر منفی روی بدن ندارند (به جز برخی از آنها که به علت خاصیت اسیدی، معده را ناراحت می کنند) اما پزشکان توصیه می کنند که این میزان از طریق مصرف کافی میوه ها و سبزیجات تأمین شود، زیرا در این صورت بدن سایر ویتامین ها و مواد معدنی را که برای حفظ سلامتی مفید هستند دریافت می کند.

براساس تحقیقات ویتامین ث می تواند در حوزه های زیر تأثیر زیادی در سلامت افراد داشته باشد تحقیقات نشان داده است که مصرف ویتامین ث برای افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها به علت استرس و فشار روانی زیاد، ضعیف شده است، اثر مثبتی دارد. ویتامین ث ماده غذایی است که نسبت به تغییرات بدن در شرایط پراسترس بسیار حساس است.از آن جایی که ویتامین ث در بدن افراد سیگاری و چاق بشدت تحلیل می رود، می توان گفت میزان این ویتامین درخون یکی از شاخصه های سلامت کلی افراد است.

برخلاف تصور عموم، ویتامین ث یک درمان برای سرماخوردگی های معمولی نیست اما مصرف آن در هنگام سرماخوردگی موجب می شود این بیماری پیشرفت نکند و به موارد پیچیده تر مانند ذات الریه و عفونت های ریوی تبدیل نشود.

محققان به تازگی دریافته اند افرادی که میزان ویتامین ث خون بالایی دارند 35درصد کمتر از افرادی که این ویتامین را به اندازه کافی مصرف نمی کنند، در معرض خطر سکته مغزی قرار دارند.

علت این امر هنوز به طور کامل مشخص نشده است. میزان ویتامین ث موجود در خون افرادی که میوه و سبزیجات زیادی را در رژیم غذایی روزانه خود گنجانده اند، بسیار بالا است. این افراد به علت تغذیه مناسب، انواع ویتامین ها، فیبر و موادمعدنی را به اندازه کافی دریافت می کنند و در نتیجه از سلامت بیشتری برخوردار هستند.

ویتامین ث هم بر سلول های درون و هم بر سلول های بیرون بدن تاثیر می گذارد. برای بررسی رابطه بین تغذیه و پیری پوست، در مرکز درمانی میشیگان تحقیقاتی بر روی 7 هزار زن 30 تا 50 ساله انجام شده و نتایج آن نشان داده است هرچه میزان ویتامین ث مصرفی در افراد بیشتر باشد، احتمال ابتلا به خشکی پوست و چین و چروک صورت کمتر خواهد بود. همچنین ویتامین ث در کاهش التهابات و کاهش خطر ابتلا به سرطان و بیماری های قلبی- عروقی نقش موثری دارد.

به طورکلی وجود ویتامین ث یا اسید اسکوربیک، برای رشد، توسعه و ترمیم همه بافت های بدن ضروری است. همچنین این ویتامین در بسیاری از فعالیت های بدن از جمله جذب آهن، سیستم دفاعی بدن، ترمیم زخم ها و حفظ و نگهداری از غضروف، استخوان ها و دندان ها نقش مهمی دارد.ویتامین ث یک آنتی اکسیدان است و می تواند بدن را در برابر آسیب های ناشی از مولکول های مضری به نام رادیکال های آزاد (مانند مولکول های موادشیمیایی سمی و دود سیگار و غیره) حفظ کند. رادیکال های آزاد می توانند موجب بروز امراضی چون سرطان، بیماری های قلبی و درد مفاصل شوند.

اگر این ویتامین را همراه با آهن مصرف کنید، موجب جذب بهتر آهن می شود. در موارد حاد کمبود ویتامین ث موجب بروز بیماری اسکوربوت می شود که نشانه های آن شامل ضعف، کم خونی، کبودی، خونریزی زیاد در زخم های کوچک و شل شدن لثه ها هستند.

بنام خالق یکتا

" بهداشت روان زنان  ، سلامت  خانواده و جامعه"

ولادت دخت پیامبر (ص) همسر علی (ع)ومادرامامت(س)

 همزمان باولادت حضرت زهرا (س)  و با توجه به اهمیت وتاثیرنقش  مادران  درسلامت وسعادت جامعه اسلامی مطالب زیر پیرامون اثرتوجه به بهداشت روان زنان بر سلامت اجتماعی ارائه می شود؛  زن موجودی ظریف،بااحساس وعاطفه قوی است که خداوندمتعال اورا آفرید تابخشی ازباررسالت تعلیم وتربیت جامعه رابردوش گیرد ودرمسیر کمال گام بردارد.خداوند زن که مظهر جمال الهی است را آفریدواورامایه آرامش وسکون همسرونهایتا جامعه قرارداد،تاخانه وخانواده رادرسایه عطوفت و رحمت ومودت، مایه بقای زندگی اجتماعی گرداند.دین اسلام زن راازجایگاه زن بودنش موردتقدیرقرارمی دهد.امام علی (ع) به نقل ازپیامبردراین مورد می فرماید"احترام بانوان را پاس نمی داردمگرکسی که بزرگوار وکریم است وبه ایشان اهانت نمی نماید مگرکسی که پست وفرومایه است." درجایی به نقل ازامام  علی (ع)آمده است که دوستی تمام عالم بیرون از محیط خانه برای مردان درصورت فقدان دوستی در منزل بی فایده است وبرعکس دشمنی تمام عالم بیرون ازخانه درصورت دوستی همسرمهم نمی باشد ؛آیاتابحال ازخود پرسیده اید چرا ؟ چون باورود به منزل همه آنچه دربیرون است ازیاد می رود وخانه رامحل آرام می یابدواحساس سعادت می کند..

سلامت روان چیست ؟   تامین و حفظ سلامت روانی، فردی و اجتماعی به طوری که فرد بتواند فعالیت‌های روزمره خود را به خوبی انجام دهد، با افراد خانواده و محیط خود ارتباط مناسب برقرار نماید، و رفتار نامناسب از نظر فرهنگ و جامعه خود نداشته باشد.

ارتقاء سلامت روان زنان چیست؟    فرایند توانمندسازی زنان به گونه‌ای که زنان بتوانند نه تنها در سلامت خود نقش داشته باشند بلکه باعث افزایش و بهبود آن نیزبه شوند.   توانمند سازی زنان فرایندی است که طی آن زنان برای غلبه بر موانع پیشرفتشان ،فعالیت هایی را انجام می‌دهند که باعث تسلط آنها بر تعیین سرنوشتشان می‌شود. 

بهداشت روانی :  بهداشت روان حالتی از رفاه است که در آن فرد توانایی هایش را باز می شناسد و قادر است با استرسهای معمول زندگی تطابق حاصل کرده از نظر شغلی مفید وسازنده باشد و به عنوان بخشی از جامعه با دیگران مشارکت وهمکاری داشته باشد . عواملی همچون بیکاری، اختلاف با همسر، اعتیاد، طلاق و فوت‌ همسر از جمله مواردی است که در تحقق هدفهای زندگی ، اختلال به وجود می‌آورد.

 عوامل موثر بربهداشت روان: عدم برآورده شدن نیازهای  اولیه، ناکامی، استرس، مشاجره زن ومرد، مسائل اجتماعی و رسانه های جمعی از عمده ترین  عوامل تاثیرگذار بر بهداشت روانی مردم هستند .

امنیت روانی اجتماع: اکنون که جامعه درحال گذار از سنت به صنعت یا مدرنیته(باظهور ابزاررسانه ای جدیدوفراگیر) است بدون شک تامین امنیت روانی جامعه درگرواحساس ایمنی دختران ومادران می باشد. زنان باید از تمامی ظرفیت‌ها و توانایی‌ها برای رشد و تعالی خود استفاده کنند

 امنیت روانی اعضای خانواده در محیط خانه وجامعه به آسایش وآرامش خانمها مربوط می شود، آسیب هویتی زنان، یکی از مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی است که از طریق شبیخون فرهنگی، زنان را در سطح اجتماع تهدید می‌کند.

    تامین  سلامت روان زنان ابعاد متفاوتی دارد که قسمتی به عهده جامعه ، والدین و فرزندان و بخشی به عهده مسئولان می‌باشد و در این میان نقش مردان ومتولیان امور جامعه در ارتقاء سلامت روان زنان از اهمیت خاص و چشمگیری برخوردار می‌باشد.

    زن در نقش مادری : نقش مادری زن اگر به خوبی مورد توجه قرارگیرد زن را درجایگاهی بسیار والاتر و موثرتر از مرد درجامعه انسانی قرار می دهد .مقام زن به ویژه نقش مادری در پیشگاه خداوند و اولیای دین بسیار والا و ارزشمند است . پیامبر گرامی (ص) می فرمایند :بهشت زیر پای مادران است. آنگاه که قرآن کریم در صدد احترام پدر و مادر بر می آیدبه دو بیان از آنها یاد می کند در یک بیان تعبیر به والدین کرده و هر دو را مورد احترام و تکریم قرار می دهد . ولی در بیان اختصاصی به  ،تکریمی خاص از مادر می پردازد (مثلا نزول چهارمین سوره قرآن شریف بنام  نساء یک نمونه ازکرامت زن است). جالب آنکه این سخن حضرت حق ، تذکر یک وظیفه اختصاصی را بیان می کند ، بلکه بیانی حق شناسانه و تشکر آمیز از زن ، به عنوان مادر است . این تشکر اختصاصی حضرت حق از زن در برابر مرد ، نشان از تکریم مادر بودن و بزرگی منزلت وی دربارگاه قدس الهی است . به راستی میان آنچه در نگاه اسلام از مقام و منزلت بانوان دیده می شود با آنچه تفکر مادی گرای مغرب زمین به ارمغان آورده تفاوت بسیاروجود داردیا خیروچرا ؟ .

نکات اساسی درارتباط با بهبودوسلامت اجتماعی خانواده :

 اگر تمایل به ارتقاء سلامت روان خودوهمسرتان ، پایداری نظام خانواده وبرخورداری ازخانواده وجامعه سرآمد، پایدار ، مستحکم وکارآمد دارید ودرصدد تربیت فرزندان شکوفا هستید وایجاد رابطه‌ای صمیمانه (تحقق فلسفه زندگی )درسردارید به نکات زیر توجه خاص داشته باشید :

1-    زنان را درک کنید:   شما باید نیازهایشان، عواطفشان، شادی، ناراحتی، سرزندگی، کسالت و خوب و بدشان را درک کنید. به ویژه اگر مورد بی مهری قرار گرفته‌اند، باید موقعیت آنان را درک و با آنان همدلی نمایید.

 2-   برخلاف مردها زن‌ها حرف زدن را دوست دارند، هرگز آنها را از گفتن باز ندارید صحبت‌های همسرتان به دقت و با توجه گوش دهید و صمیمانه نگاهش کنید . نه تنها از گوش کردن اجتناب نکنید، حتی از او پرسش هم بکنید تا بیشتر توضیح دهد و حرف بزند از بیان راه‌حل‌های کوتاه و قطع گفتار او خودداری نماییدو از او بخواهید تا بیان کند.   

3- توجه و احترام به زن:   به او توجه کنید، به نیازهایش، به لباس‌هایش ، به فعالیت روزانه‌اش. احترام به زن برای او خیلی لذت‌بخش است. احترام و توجه شما به او اعتبار می‌دهد. به ویژه در حضور دیگران و تا حد زیادی این شما مردها هستید که به او اعتبار می‌دهید..

 4- زن دوست دارد مرد مقتدر باشد: ضعیف نباشید. همان قدر که مردان از قدرتمند بودن لذت می‌برند، زنان هم از تماشای قدرت مرد لذت می‌برند.

5- زن از اینکه مورد علاقه شوهرش است لذت می‌برد:   اساساً زن بیش از مرد، به صمیمیت نیاز و توجه دارد، با او صمیمی شوید و احساس دوست داشتن خود را در گفته‌ها و رفتار به او نشان دهید.

 به او بگویید که دوستش دارید، بگویید که همیشه حمایتش می‌کنید، بگویید که تنهایش نمی‌گذارید، بگویید که حجم عمده‌ای از مشکلات زندگی رااو به دوش می‌کشد، بگویید که او کانون محبت است و خانه بدون او روح ندارد.بااینکار به اواعتماد،اعتبارو قوت قلب میدهیدو زندگی مشترکتان راایدارکرده اید. .

6ـ   هرگز همسر خود را با دیگران مقایسه نکنید.

   در حضور همسرتان از زنان دیگر چه به صورت تمجید، یا انتقاد و ایراد صحبت نکنید. این مسئله حساسیت آنها را برمی‌انگیزد.

13‌ـ همسر خود را با القاب زیبا و پسندیده مورد خطاب قرار دهید. چنان که رسول خدا (ص) همسرش را حمیرا (گل سرخ) خطاب می‌کرد..

 14ـ محبت: به شکل مستمر محبت خود را به همسرتان  ابراز کنید

15ـ از خود گذشتگی: در زندگی گذشت و از خودگذشتگی را پیشه کنید..

16-صفات نیک ومثبت :  فهرستی از قابلیت‌ها و صفات نیک ومثبت  همسرتان را در نظر بگیرید و با آنهاازاو تمجید و تعریف کنید.

رسدآدمی به جایی که بجز خدانبیند(زن ومرد ندارد)

  بنگرکه تاچه حداست مقام آدمیت         (سعدی )

تذکرمهم درصورت ایفای ذاتی نه ساختگی موارد فوق اززن ومرد تحقق فلسفه وهدف های زندگی به واقع محقق می شود.

الف- مراحل سیرپاسخى که عرفاى اسلامى و علماى اخلاق و تربیت اسلامى به این سؤال داده‏اند این است که نقطه آغازین این حرکت و مراحل سیر انسان به سوى کمال - و به سوى خدا - گذر از چهار مرحله مى‏باشد:

1- مرحله تحلیه:

یعنى مرحله آراستن ظاهر به شریعت اسلامى و انجام واجبات و ترک محرمات.  بنابراین کسى که آلوده به گناه است، هنوز اولین گام را در سیر تکاملى برنداشته است.

2- مرحله تخلیه:

یعنى دور ریختن صفات ناپسند جا گرفته در باطن انسان و به تعبیر دیگر، پیراستن خویش از اوصاف نکوهیده و ناستوده و مذموم. این صفات ناپسند همانند مردابى هستند که اگر انسان مواظب نباشد، بوى تعفن آن، تمام وجود او را در بر مى‏گیرد.

3- مرحله تجلیه:

یعنى مرحله آراستن باطن و درون به صفات خوب، پسندیده و ستوده. باید توجه داشت که صفات پسندیده باطنى دو دسته‏اند:

الف- صفات انسانى: مانند خوش‏ خلق بودن، با ادب بودن و غضب نداشتن.

ب- صفات سیر و سلوکى: مانند ایمان و معرفت پروردگار، عزم بر بندگى، توکل و تقوا.

4- مرحله فنا:

یعنى مرحله فانى ‏شدن در خدا، نابود شدن غیر خدا از دید و مشاهده انسان، مرحله مخاطبه و مکالمه انسان با خدا و مرحله حضور بى‏حجاب؛ یعنى مرحله‏اى که حجاب بین بنده و پروردگارش برداشته مى‏شود و او چنان جذب پروردگارش مى‏شود که جمیع ما سوا به چشم او نمى‏آید. این مرحله، مرحله «انسان کامل‏» شدن است.

ب- ابزار سیراما ابزار و وسایلى که در اختیار انسان قرار دارد تا او را در جهت رسیدن به کمال یارى دهد، از نظر اسلام «مراقبه‏» به همراه لوازم آن مى‏باشد. به بیان دیگر، از نظر اسلام، اگر کسى بخواهد خود سازى کند و به کمال شایسته خود برسد، یکى از مهم ‏ترین ابزارها، «مراقبه‏» است، منتها موفقیت در مراقبه، متوقف بر لوازمى است که توضیح هر یک به اختصار در ذیل مى‏آید:

1- مشارطه:

یعنى انسان ابتدا باید با خودش قرارداد و پیمان ببندد که طبق برنامه‏اى عمل کند؛ بدین ‏گونه که تصمیم بگیرد و بخواهد که از رفتار، گفتار و اندیشه‏هاى غیرالهى، فاصله بگیرد و به رفتار، گفتار واندیشه‏هاى الهى نزدیک‏ تر شود و به تدریج، «خوى الهى‏» به خود بگیرد.

2- مراقبه:

یعنى انسان در طول زندگى، مدام مراقب حال و وضع خود باشد تا مطابق پیمانى که با خود بسته، عمل کند و - به اصطلاح - خود را به دست امواج هوا و هوس نسپارد، بلکه از حالت انفعالى خارج شود و موضعى فعال پیدا کند تا به تدریج، بتواند نقشى را که شایسته است در هدایت ‏سرنوشت‏ خود و دیگران بر عهده بگیرد. چنین فردى لازم است در زندگى فردى هدفمند باشد و اهداف الهى را ماوراى سایر اهداف زندگى خود قرار دهد. البته میزان موفقیت انسان در جهت مهار و تعدیل و مواظبت از اعمال خود، علاوه بر سعى و تلاش و دقت او با مراتب ایمان، تقوا و توجه او به خدا متناسب است.

3- محاسبه:

یکى از لوازم موفقیت در مراقبه این است که سالک در آخر هر روز، زمان مناسبى را  براى رسیدگى به اعمال روزانه خود اختصاص دهد و از خود حساب بکشد که آیا مطابق پیمانى که بسته است عمل کرده یا نه؟ هدف از این کار عبارت است از کاهش تدریجى عادات رذیله و زشت مانند حسد، غیبت، تهمت، ریا و منفى‏ گرایى و افزایش تدریجى عادات نیکو همچون اخلاص، هم‏ دلى، نوع ‏دوستى و ایثار. در این مرحله، اگر سالک مطابق پیمان عمل کرده باشد، باید شکر و سپاس الهى به جاى آورد و سجده شکر انجام دهد.

4- معاتبه:

اگر سالک مطابق عهد و پیمانى که بسته عمل نکرده باشد، پاى «معاتبه‏» به میان مى‏آید؛ یعنى باید خود را ملامت کند و مورد سرزنش و عتاب قرار دهد که چرا پیمان ‏شکنى کرده؛ پس توبه و استغفار کند که دیگر پیمان ‏شکنى نکند.

5- معاقبه:

اگر سالک مطابق قول و قرارى که بسته عمل کرده، اما مقدار کمى هم تخلف داشته باشد، مساله «معاقبه‏» مطرح مى‏شود، یعنى باید خود را رنج دهد و عقاب نماید و از بعضى از نعمت‏ها محروم سازد؛ مثلا، اگر قرار گذاشته  بوده تفریح کند، به سبب خلافى که انجام داده خود را از تفریح محروم سازد.

6- مجاهده:

اگر مقدار تخلف زیاد باشد - یعنى کار شایسته‏اى انجام داده، اما کار ناشایست زیادى نیز کرده - در این ‏جا مساله «مجاهده‏» پیش مى‏آید. در این مرحله، مجازات و تنبیه شدیدتر است؛ به این معنا که عقوبت‏ها با انجام کارهاى سخت - مانند روزه‏هاى مستحبى و برخى دیگر از عبادت‏ها - همراه است تا خود را بسازد و جهاد نماید و دوباره از برنامه تخلف نکند.

بدین ‏سان، به تدریج، شخص مهار نفس خود را در دست مى‏گیرد و آن را در مسیر مطلوب، که همان مسیر الهى شدن تدریجى است، هدایت مى‏نماید.

راهکارعملی با استفاده از ابزارهاى شش‏ گانه، «برگه ثبت فعالیت‏هاى روزانه‏» اى تنظیم گردید و در اختیار 200 دانشجوى دختر (12) قرار داده شد تا اعمال، رفتار و حتى افکار خود را به مدت دو هفته زیر ذره ‏بین قرار دهند و ثبت نمایند. نتیجه این کار پس از دو هفته، به اعتراف خود دانشجویان بسیار سودمند بود؛ چون آنان توانسته بودند به نقاط ضعف و قوت خود بهتر پى ببرند و در جهت مهار و از بین بردن یا تقویت آن‏ها تلاش کنند.

دستور اجرااز آزمودنى خواسته مى‏شود به مدت دست‏ کم دو هفته، کارهاى خوب خود را - مانند خیرخواهى، ایثار، احترام به والدین، صله رحم و خواندن نماز سر وقت - و همچنین کارهاى نا شایست ‏خود را - مانند غیبت، دروغ، حسادت، پرخاشگرى و قضا شدن نماز - در هر روز، در ستون‏هاى برگه ثبت فعالیت‏هاى روزانه به تفصیل یادداشت کند. سپس در پایان هر روز (پیش از خواب) به محاسبه اعمال روزانه‏اش بپردازد و ببیند که چقدر سود و زیان کرده است. اگر پس از محاسبه، مشاهده نمود که کارهاى شایسته‏اى انجام داده است، در این صورت، سجده شکر به جا آورد و از خدا بخواهد که به او توفیق دهد کارهاى شایسته بیشترى انجام دهد و اگر مشاهده نمود که کارهاى بدى نیز انجام داده است، در این صورت، توبه و استفغار نماید و از خدا بخواهد که او را به خاطر انجام اعمال نا شایست، ببخشد. بهتر است انجام سجده شکر و توبه و استغفار همراه وضو باشد، همچنین بهتر است ابزارهاى شش‏ گانه (مشارطه، مراقبه، محاسبه، معاتبه، معاقبه و مجاهده) همیشه در ذهن حاضر باشد تا سالک بداند چه قول و قرارهایى با خود گذارده است.

چگونگی برگه ثبت فعالیت‏هاى روزانه :

ایام هفته - کارهاى شایسته - کارهاى ناشایست – نتیجه ‏گیرى.

در صورت انجام کار خوب: سجده شکر.

در صورت انجام کار بد: توبه و استغفار.

توضیحات:

ب-  ویژگى‏هاى شخصیت نابهنجارویژگى‏هاى انسان کامل و نمونه و به تبع آن، معیارهاى سلامت روانى از دیدگاه اسلام بیان گردید. اما معیارهاى بیمارى روانى و ویژگى‏هاى انسان نابهنجار و به تعبیر قرآنى، انسان‏هایى که در قلوب آن‏ها مرض است، گرچه تا حدى از راه مقابله با معیارهاى سلامت روانى فهمیده مى‏شود، اما به اختصار بعضى از آن‏ها ذکر مى‏شود. ویژگى‏هایى که در این‏ جا ذکر مى‏شود مربوط به دو دسته انسان‏هاى نابهنجار است: کافران، منافقان.

1- ویژگى‏هاى عقیدتى:

الف- کافران: عدم ایمان به خدا، پیامبران‏ علیهم السلام و روز قیامت.

ب- منافقان: عدم اتخاذ موضعى مشخص در برابر توحید، اظهار ایمان در میان مسلمانان و اظهار کفر و شرک در میان مشرکان.

2- ویژگى‏هاى عبادى:

الف- کافران: پرستش غیر خدا که هیچ سودى براى آنان ندارد.

ب- منافقان: انجام عبادات از روى ریا و بدون اعتقاد قلبى و انجام نماز از سر کسالت و تنبلى.

3- ویژگى‏هاى مربوط به روابط اجتماعى:

الف- کافران: ظلم در رفتارشان با مؤمنان، تمسخر آن‏ها و امر به منکر و نهى از معروف.

ب- منافقان: امر به منکر و نهى از معروف، فتنه‏انگیزى از طریق پخش شایعه در میان مسلمانان، تمایل به فریب مردم، سوگند خوردن براى باوراندن سخنان خود به دیگران، آراستگى از نظر ظاهر، قیافه و لباس تا جلب توجه کنند و دیگران را تحت تاثیر قرار دهند.

4- ویژگى‏هاى اخلاقى:

الف- کافران: پیمان ‏شکنى، فسق و فجور، غرور و تکبر، پیروى از هواى نفس.

ب- منافقان: عدم اعتماد به نفس، پیمان ‏شکنى، ریا، ترس، دروغ، بخل و سودجویى، پیروى از هواى نفس و فرصت ‏طلبى.

5- ویژگى‏هاى انفعالى، احساسى و عاطفى:

الف- کافران: نفرت، کینه و حسادت نسبت ‏به مؤمنان.

ب- منافقان: نفرت و کینه نسبت ‏به مسلمانان، ترس از مؤمنان و هراس از مرگ.

6- ویژگى‏هاى عقلانى و شناختى:

الف- کافران: جمود فکرى و ناتوانى در ادراک و تعقل، مُهرزدگى بر دل‏هاى آن‏ها، تقلید کورکورانه از عقاید و سنت‏هاى نادرست پدران و فریب دادن خود.

ب- منافقان: تردید و شک، ناتوانى در قضاوت و تصمیم‏ گیرى و تفکر درست، مُهرزدگى بر دل‏هاى آن‏ها و توجیه کارهاى نادرست ‏خود.

همان ‏گونه که معلوم است، تصویرى که قرآن از شخصیت این دو گروه نابهنجار ترسیم مى‏کند بسیار شبیه خصوصیات انسان‏هاى نابهنجارى است که امروزه روان ‏شناسان ارائه مى‏دهند.

سیر به سوى کمالحال ممکن است این سؤال مطرح شود که اگر کسى بخواهد در جهت‏ سیر تکاملى قرار بگیرد و انسان کاملى شود، باید از کجا شروع کند و چه ابزار و وسایلى در اختیارش قرار دارد؟

پى‏نوشت‏ها:

1- هارولد کاپلان و بنیامین سادوک، خلاصه روان‏ پزشکى، علوم رفتارى و روان ‏پزشکى بالینى، ترجمه نصرت‏ الله پورافکارى، تهران، آزاده، 1373.

2-Chauhan,S.S., Mental Hygiene. New Delhi AliedPublishers.

3 و4- حمزه گنجى، بهداشت روانى، تهران، ارسباران، 1376.

5- آبراهام مزلو، انگیزش شخصیت، ترجمه احمد رضوانى، مشهد آستان قدس رضوى، 1372.

6- آبراهام مزلو، روان ‏شناسى شخصیت ‏سالم، ترجمه شیوا رویگریان، تهران، گلشایى، 1367.

7 و8 - دوآن شولتس، روان شناسى کمال، ترجمه گیتى خوشدل، تهران، نشرنو، 1368.

9-Chaugan,s.s, Mental Hygiene, New Delhi (Alied publishers,1991),P.2.

10- دوآن شولتس، پیشین.

11- حسن محمد شرقاوى، گامى فراسوى روان ‏شناسى اسلامى یا اخلاق و بهداشت روانى در اسلام، ترجمه سید محمد باقر حجتى، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، 1366، ص 285.

12- دانشجویان مجتمع دانشگاهى ولى‏عصر (عج) - تهران.

سایر منابع :

- مرتضى مطهرى، تعلیم و تربیت در اسلام، قم، صدرا، 1375.

- همو، انسان کامل، تهران، وحدت، 1361.

- همو، انسان ایده‏آل و ایده‏آل انسان، اصفهان، امیرالمؤمنین، 1359.

- محمدعلى سادات، اخلاق اسلامى، تهران، سمت، 1376.

- محمدعثمان نجاتى، قرآن و روان شناسى، ترجمه عباس عرب، تهران، هدى، 1377.

- محمد عبداللهیان، جزوه «درس اخلاق‏» ، 1365.

-Ventis,L.W., "The Relationships between