بدون تردید تک تک مسلمانان با فرا رسیدن عید سعید فطر نوعى شادى و لذت درونى در خود احساس مىکنند، اما استقبال مسلمانان از روز عید فطر یکنواخت و مساوى نیست . زیرا هر کسى نسبت به معرفت و ایمان خود به این عید بزرگ و با عظمت مىنگرد و از آن بهره مىگیرد. زمینهها، ذهنیتها، مراتب ایمان و عوامل دیگرى در نگرش و انگیزه افراد دخالت دارد.
به همین جهت عارف واصل میرزا جواد آقا ملکى تبریزى قدس سره (4) روزه دارانى را که به عید سعید فطر وارد مىشوند، به پنج گروه تقسیم مىکند و نوع نگرش آنان را نسبت به این روز با عظمت توضیح مىدهد . ایشان در مورد پایینترین مراتب استقبال کنندگان از عید فطر مىنویسد: «گروهى از روزه داران حقیقت روزه را نشناختهاند و با زحمت و تکلف از خوردن و آشامیدن و سایر مبطلات خود دارى مىکنند و این را نوعى طاعت مىشمارند و خود را منتدار خداوند مىدانند. آنان از اعضاء و جوارح خود مراقبت نکرده و با دروغ و غیبت و بهتان و افترا و دشنام، به آزار دیگران پرداخته و زحمات خود را هدر مىکنند و در نزد خداى عالمیان منزلتى ندارند، مگر این که حضورشان در روز عید براى حسن ظن به عنایت خداى بزرگ باشد و در نمازگاه خود در روز عید فطر از گناهان استغفار نموده و طلب آمرزش کنند .»
وى عالىترین مرتبه استقبال کنندگان از عید فطر را از آن روزه داران عارفى مىداند که لذت نداى خداى «جل جلاله»، رنج گرسنگى و تشنگى و شب زنده دارى را از یاد آنان برده و با شوق و شکر بلکه با وجد و سکر (5) آن را پیشواز نموده، در سرعت سیر و سلوک و پیشروى به سوى خیر، جدیت به خرج داده و از عمق جان به نداى رب الارباب لبیک گفتهاند.
خداوند متعال اعمال را از این گروه به حسن قبول مىپذیرد و آنها را به مقام قرب نزدیک مىنماید و در پیشگاه صدق در جوار خود با اولیاء و اصفیاء مىنشاند و از «جام اوفى» به آنها مىچشاند و به مقام «او ادنى» مىرساند. (6) آرى، در حقیقت در سحرگاه عید فطر اولیاء الهى با حضرت حق چنین نجوا دارند:
اى عید عاشقان به حقیقت جمال تو هر لحظه عیدیى رسدم از وصال تو
عید کسان غره شوال و عید من آن ساعتى بود که ببینم جمال تو
حل مشکلات اقتصادى و اجتماعى در مورد ابعاد اقتصادى و اجتماعى عید فطر مى توان به پرداخت زکات فطره به عنوان عاملى ارزشمند براى فقرزدایى، توسعه اقتصادى و حل مشکلات اجتماعى در جامعه اسلامى اشاره نمود . افزون بر این که در کنار کمک به فقراء، موارد مصرف دیگرى نیز براى زکات فطره در اسلام منظور شده است که از جمله آنها احیاى روحیه همیارى و تعاون، رسیدگى به وضع بهداشتى، درمانى و فرهنگى مسلمانان مىباشد . از زکات فطره مىتوان قرض بدهکاران حقیقى و افرادى را که در راه معصیت و خلاف بدهکار نشدهاند، پرداخت نمود . در ساختن مسجد، مدرسه، پلها و راهها و بیمارستانها و برطرف کردن سایر نیازهاى مسلمانان نیز مىتوان از این بودجه مردمى استفاده کرد .
همچنین با این بودجه مىتوان باورهاى دینى و اعتقادات مسلمانان ضعیف الایمان را تقویت نمود و کسانى را که در معرض شبهات و وسوسههاى دشمنان قرار دارند یارى کرد .
مسلمانان با عمل به این موارد که با پرداخت زکات فطره انجام مىشود، در حقیقت به بخشى از دعاهاى ماه رمضان - که در مدت یک ماه بعد از نماز زمزمه مىکردند - ، در روز عید فطر جامه عمل مىپوشانند . گذشته از اینها، پرداخت زکات فطره که با نیت عبادت و تقرب به خداوند متعال انجام مىشود، نوعى بهرهگیرى از مادیات براى رسیدن به معنویات است .
بدین جهت گفتهاند که قبول روزه موکول به پرداخت زکات فطره مىباشد، چرا که دادن زکات موجب جدایى از تعلقات مادى و هواهاى دنیوى و نفسانى است و انسان مؤمن براى دوام فطرت الهى خویش و بازگشت به عهد فطرى «الست» از هر آنچه رنگ تعلق دارد، باید رها و آزاد باشد و زنجیر مادیات را از پاى خود برکند تا سبک بال به سوى خداوند گام نهد . همچنانکه امام على علیه السلام فرمود: « تخففوا تلحقوا (7)؛ سبکبال باشید تا [به مقصد] برسید .»
رسیدن به وصال حق با گران بارى و تعلقات بسیار سازگار نیست . خداوند متعال مىفرماید: « قد افلح من تزکى و ذکر اسم ربه فصلى» (8)؛ «همانا رستگار شد کسى که [ با پرداخت زکات] خود را تزکیه نمود و آن که نام پروردگارش را یاد نموده و سپس نماز خواند .»
یکى از مصادیق این آیه، عید فطر و زکات فطره مىباشد . در روایات آمده است که همواره رسول خدا صلى الله علیه و آله روزهاى عید فطر قبل از رفتن به مصلى، فطره را تقسیم مىکرد و این آیه را مىخواند . (9)
خداوند متعال مىفرماید:« و من یعظم شعائر الله فانها من تقوى القلوب» (10)؛ هر کس شعائر الهى را بزرگ دارد، این کار نشانه تقواى دلهاست .
تعظیم شعائر الهى یکى دیگر از ویژگىهاى عید سعید فطر مىباشد . شعار تکبیر و تهلیل و تحمید و تقدیس از جمله اعمالى است که به روز عید جلوه خاصى مىبخشد .
یک مسلمان باید از راههاى مختلف نداى حیاتبخش توحید را به گوش جهانیان برساند، که یکى از آن راهها بیان شعارهاى مذهبى است . رسول خدا صلى الله علیه و آله مىفرماید: «زینوا اعیادکم بالتکبیر (11)؛ عیدهاى خود را با [شعار] تکبیر زینت دهید .» و در حدیث دیگرى مىفرماید: « زینوا العیدین بالتهلیل والتکبیر والتحمید والتقدیس (12)؛ عیدهاى فطر و قربان را با شعارهاى لا اله الا الله و الله اکبر و الحمدلله و سبحان الله زینت دهید .»
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله خود نیز چنین مىکرد . آن حضرت در روز عید فطر از منزل بیرون مىآمد و تا رسیدن به مصلا با صداى بلند، شعار«لا اله الا الله» و «الله اکبر» سر مىداد و حتى در میان خطبهها و قبل و بعد از آن با صداى رسا این کلمات را تکرار مىنمود . حضرت رضا علیه السلام در مورد علت تکبیرهاى زیاد در روز عید فطر مىفرماید: «تکبیر، تعظیم و بزرگداشت خداوند متعال است و نوعى تشکر از هدایتها و نعمتهاى پروردگار جهانیان مىباشد . (13) »
کلمات کلیدی:
در این میان حرکت معنوى، اجتماعى و سیاسى حضرت رضا علیه السلام براى نماز عید اهمیت خاصى در تاریخ اسلام دارد . این حماسه جاویدان نشان مىدهد که اگر پیشوایان معصوم علیهم السلام و بزرگان دین و رهبران صالح در جوامع مسلمان فرصت مىیافتند و مىتوانستند از نمازهاى عید فطر و قربان بهره بردارى کنند، چه نتایج پر بارى براى مسلمانان داشت .
براى آشنایى خوانندگان گرامى با عظمت این حرکت و نقش آن در تحولات معنوى و سیاسى جهان اسلام و همچنین توجه به سیره اهل بیت علیهم السلام در اجراى مراسم عید فطر و قربان خلاصهاى از آن واقعه را مىخوانیم:
بعد از جریان ولایتعهدى حضرت رضا علیه السلام، عید فرا رسید . مامون با اصرار زیاد از آن حضرت خواست تا براى اجراى مراسم عید حضور یابد و ضمن اقامه نماز عید خطبه بخواند . امام رضا علیه السلام به فرستاده مامون فرمود: شروطى را که میان من و تو در پذیرفتن امر ولایتعهدى بود، خودت مىدانى. [ بنا بر این بود که من از این گونه امور معاف باشم] مامون پیغام داد که: من مىخواهم با این عمل دل مردم آرامش یابد و فضیلت شما را بشناسند .
پیغامها از سوى مامون و امتناع حضرت رضا علیه السلام پیوسته ادامه داشت تا آن که حضرت رضا علیه السلام در اثر پافشارى خلیفه فرمود: دوست دارم مرا از این امر معاف دارى و اگر معاف نمىدارى، من همچنانکه پیامبر صلى الله علیه و آله و امیرالمؤمنین علیه السلام براى نماز عید بیرون مىآمدند، خواهم آمد . مامون گفت: هر طور که دوست دارى بیرون بیا و مراسم عید را به انجام برسان . آن گاه دستور داد سرداران و تمام مردم صبح زود در مقابل منزل مسکونى حضرت رضا علیه السلام اجتماع نمایند . با انتشار این خبر مردم مرو مشتاقانه براى شرکت در مراسم و بهرهگیرى از وجود حضرت رضا علیه السلام خود را آماده کردند . هنگامى که خورشید طلوع کرد، امام علیه السلام غسل نمود و عمامه سفیدى را که از پنبه تهیه شده بود بر سر گذاشت و یک سر آن را روى سینه و سر دیگر را میان دو شانه انداخت . دامن را به کمر زد و به همه پیروان و دوستدارانش دستور داد چنان کنند . آن گاه عصاى پیکان دارى به دست گرفت و از منزل بیرون آمد . آن حضرت در حالى که پا برهنه بود و پیراهن و سایر لباسهایش را به کمر زده بود، به همراه غلامان و یاران نزدیک خویش - که آنان نیز چنین کرده بودند - به همین شکل از منزل به سوى مصلا حرکت کردند .
موقع خروج از منزل، امام رضا علیه السلام سر به سوى آسمان بلند کرد و چهار تکبیر گفت، این تکبیرها آن چنان با صلابت و روحانیت خاصى ادا مىشد که گویى آسمان و در و دیوار با نواى حضرتش هم آواز هستند . سرداران و نظامیان و سایر مردم که با آمادگى و آراستگى تمام در بیرون منزل صف کشیده بودند، هنگامى که امام رضا علیه السلام و یارانش را به آن صورت مشاهده کردند به پیروى از امام رضا علیه السلام و هماهنگ با او فریاد تکبیر سردادند .
شهر مرو یکپارچه فریاد تکبیر سر داد و به دنبال آن از گریه و ناله هزاران زن و مرد مشتاق اهل بیت علیه السلام به لرزه در آمد، سرداران هنگامى که حضرت را با آن حال دیدند از مرکبهاى خود پیاده شدند و کفشهاى خود را در آورده و کنار گذاشتند و به دنبال امام علیه السلام به راه افتادند . حضرت رضا علیه السلام پیاده راه مىرفت و هر ده قدم یک بار مىایستاد و سه تکبیر مىگفت .
یاسر خادم مىگوید: در این حال ما خیال مىکردیم که آسمان و زمین و کوه با او هم آواز گشته است، شهر مرو یکپارچه گریه و شیون بود، فضل بن سهل ذوالریاستین با مشاهده این اوضاع به مامون گفت: اگر [امام ] رضا علیه السلام با این وضع به مصلا برسد، مردم مجذوب او خواهند شد [و ممکن است با یک اشاره طومار حکومت را در هم پیچند] به نظر من بهتر است که از او بخواهى تا برگردد .
مامون هم فورا کسى را فرستاد و از حضرت رضا علیه السلام در خواست نمود تا از میانه راه برگردد . امام رضا علیه السلام هم کفشهاى خود را طلبید و سوار مرکب شده، به منزل مراجعت کرد . (17)
این روایت گذشته از این که تدبیر و دوراندیشى حضرت رضا علیه السلام را براى شکست سیاستهاى شیطانى مامون نشان مىدهد، چگونگى اجراى مراسم باشکوه عید در سیره اهل بیت علیهم السلام و کیفیت یک نماز واقعى عید را بیان مىکند .
کلمات کلیدی:
اصل یکم : مواد مخدر
ماده مخدر به ماده ای گفته می شود که انسان را از حالت تعادل طبیعی خارج نماید . بنابر این به غیر از مواد مخدر شناخته شده الکل ، حشیش و داروهای روان گردان عادت آور که بدون تجویز پزشک متخصص مورد استفاده قرار گیرند نیز ماده مخدر محسوب می گردند.
اصل دوم : معتاد کیست
معتاد فرد بیماریست که بر اثر استفاده مکرر از مواد مخدر در قسمت جسم ، روان و جهان بینی (تفکر و اندیشه ) او تخریب ایجاد گردیده و از تعادل خارج شده است .
اصل سوم : جایگزینی
اعتیاد مسمومیت مزمن نیست ، اعتیاد جایگزینی مزمن است ، چون مواد مخدر خارجی جایگزین مواد مخدر داخلی یا جسم گردیده است .
اصل چهارم :روان
معتاد بیما راست . اما بیمار الزاماً و ذاتاً روانی نیست ! همانطوریکه انسان مست بیمار روانی نیست . حرکات نامعقول او اثرات الکل است و همینطور اختلالات رفتاری فرد معتاد در اثر مصرف یا عدم مصرف مواد مخدر می باشد .
اصل پنجم : زمان
طول درمان اعتیاد در اکثر مواد مخدر مثل تریاک ، هرویین ، الکل ، داروها در قسمت جسم یا راه اندازی سیستمهای تولید کننده مواد شبه افیونی بدن حدوداً 11 ماه است و مثل فرآیند حاملگی ، زمان بخصوص دارد و ما طول درمان را با هیچ دارویی نمی توانیم کاهش اساسی بدهیم .
توضیح اینکه : این مدت 11 ماه فقط در اثر تجربه های گوناگون بدست آمده است .
اصل ششم : بهترین دارو
بهترین و کاملترین دارو برای درمان هرگونه اعتیاد همان مواد مخدر مصرفی فرد معتاد است که در طول زمان طبق محاسبات دقیق میزان مصرف آن را کاهش می دهیم تا به موازات کاهش مصرف مواد مخدر سیستمهای از کار افتاده جسم فرصت بازسازی خود را داشته باشند . برای الکل ، الکل ، برای تریاک ، تریاک ، برای هروئین ، تریاک ، جون هروئین و تریاک هر دو از یک خانواده هستند و پایه هر دو مرفین است .
اصل هفتم : عکس العملهای جسم
عوارض قطع ناگهانی مصرف در خانواده تریاک شامل دو بخش است :
الف – عکس العملها یا اختلالات آشکار ، طول درمان یک تا دو هفته .
علائم :اسهال ،عطسه ، خمیازه ، آب ریزش بینی و چشم ، بی خوابی ، استخوان درد ، پرش عضلات .
ب – عکس العملها یا اختلالات پنهان ، طول درمان ده ماه و نیم .
علائم : افسردگی ، تنبلی ، بی خوابی ، عدم میل به زندگی ، بالا رفتن میل جنسی ، ناتوانی جنسی ، تمایل به خودکشی ، کند ذهنی .
علت : عدم تعادل سیستمهای شبه افیونی بدن .
توضیح : بعضی از مواد مخدر مثل حشیش فقط علکس العملهای پنهان را دارد به همین دلیل فکر
می کنند حشیش اعتیاد ندارد.
اصل هشتم : سم زدایی
قطع سریع مواد مخدر یا سم زدایی باعث ایجاد شوک مخرب در فرد معتاد می شود و ترمیم اثرات این تخریب بسیار مشکل و در بعضی موارد غیر قابل جبران است . بنا براین ، بستری ، بیهوشی ، و درمانهای سرپایی امروزی به منظور سم زدایی فاکتورهای غلط در درمان اعتیاد هستند !
اصل نهم : داروهای روانی یا روان گردان
برای درمان اعتیاد بایستی فقط از داروهای استاندارد درمان اعتیاد استفاده شود و استفاده از داروهای خواب آور ، روان گردان ، ضد افسردگی و داروهایی که مربوط به بیماران روانی می باشد ، فرآیند درمان اعتیاد را به تعویق می اندازد و شخص دوباره به اعتیاد برمی گردد. در حالیکه به مصرف این داروها نیز عادت کرده است ، عوارض طولانی مدت این داروها به مراتب بیش از مواد مخدری مثل تریاک و هروئین است .
اصل دهم : گروهبندی معتادان
معتادین به سه گروه اصلی تقسیم می شوند :
الف – نامزدهای اعتیاد یا معتادان تفریحی که مواد مخدر را به صورت تفننی مصرف می کنند این افراد معتادان آینده را تشکیل می دهند ، شایسته است پیشگیری به عمل آید.
ب - معتادان دوستار اعتیاد ، شایسته است مهار گردند.
ج – معتادان خواستار رهایی از اعتیاد ، شایسته است درمان شوند.
اصل یازدهم : روشهای ترک و درمان اعتیاد
الف – ترک سقوط آزاد یا قطع سریع مواد مخدر بدون استفاده از هرگونه ماده ای .
ب – ترک شبه سقوط آزاد یا اصطلاحاً سم زدایی .
ج – ترک سنتی با استفاده از مواد مخدر مصرفی و کاهش آن در مدت کوتاه حدوداً 20 روز
د – روش درمان تدریجی یا پله ای : روش ابداعی اینجانب که مشروح آن در کتاب عبور از منطقه 60 درجه زیر صفر به چاپ رسیده است در این روش مواد مخدر مصرفی یا داروی جایگزین که مطابق با استانداردهای جهانی باشد در طول مدت 11 ماه به تدریج کاهش می یابد و به صفر می رسد.
توضیح : اعتیاد موضوعی فقط رفتاری نیست که آن را ترک نماییم . اعتیاد بیماری است و بیماری ترک ندارد و بایستی درمان شود.
اصل دوازدهم : تعادل
درمان اعتیاد ، فوق ترک اعتیاد است و رسیدن به تعادل ، فوق درمان است اشخاصی که پس از ترک اعتیاد به اعتیاد بازگشت می نمایند در اثر عدم تعادل جسم آنهاست که درمان نشده است .
اشخاصی که پس از درمان جسم به اعتیاد بازگشت می نمایند در اثر عدم تعادل جهان بینی آنهاست زیرا در طول درمان بایستی روی تفکر و جهان بینی یا نگرش فرد معتاد کار شود و از حالت افیونی بودن خارج شود تا به تعادل جسمی ، روانی و جهان بینی برسد .
اصل سیزدهم : آگاهی
بزرگترین اصل در پیشگیری ،مهار و درمان اعتیاد آگاهی است مشروط به اینکه فرد پیشگیری کننده ، مهار کننده و درمان کننده اعتیاد ، خودش اعتیاد را کاملاً بشناسد و آن طوریکه اعتیاد هست نه آن طوریکه تصویر می نمایند چون اعتیاد در شروع کار بسیار جذابیت دارد و در آخر بدبختی .
اصل چهاردهم :
هیچ فرد یا پزشک یا روانپزشک ، روانشناس که اعتیاد را به صورت تخصصی نخوانده و کارآموزی نکرده است نمی تواند و نباید معتادان را درمان نماید. چون هر معتاد الزاماً بیمار روانی نیست !
مطالعه استرس در قلمرو آکادمیک فصل نسبتاً نوینی در روانشناسی ورزشی است. رشد و شهرت روانشناسی ورزشی خصوصاً در اروپایغربی، بر این حقیت استوار است که عملکرد ورزشی به عوامل فیزیولوژیکی مثل آمادگی جسمانی و بیومکانیکی مانند تکنیک وابسته نیست. بلکه عوامل روانشناختی از جمله آمادگی روانی نقش ارزندهای در تعیین عملکرد ورزشکاران بهویژه در مراحل پایانی را بر عهده دارد.
بسیاری از ورزشکاران معتقد هستند که مواجه با نیازهای شناختی و روانی، حقیقتی ضروری و رقابتهای ورزشی است. در واقع ورزش در بالاترین سطوح خود بهعنوان یک آزمایش است و عامل اصلی و مؤثر بر عملکرد همان قابلیت فرد برای مقابله استرس است.
مدیریت استرس
اگر در عملکردهای ورزشی استرس عامل مهمی است، پس توانائی مهار آن امری قطعی است. استرس مسابقهای ممکن است در یک ورزشکار ایجاد اضطراب (منفی) ولی در فرد دیگری ایجاد هیجان (مثبت) کند. بهعلاوه از میان کسانیکه اضطراب را تجربه میکنند. برخی ممکن است از آن برای تسهیل در عملکرد بهره ببرند. در حالیکه دیگری ممکن است تصور کند که استرس موجب تضعیف عملکردش میشود. بنا بر این روشهای مهار و کنترل استرس باید بهصورت فردی طراحی و تمرین شوند.
روشهای مختلفی برای مدیریت استرس وجود دارد. تمرینات خود تنظیمی در سالهای اخیر بهعنوان مهارتهای مهم برای غلبه بر استرس و افزایش احتمال عملکرد مطلوب تشخیص داده شدهاند.
چهار مهارت فراشناختی مؤثر در بهبود عملکرد ورزشکاران عبارتند از:
1) هدف گزینی
هدف گزینی بهعنوان یک شیوه مؤثر برای افزایش انگیزه و اعتماد به نفس مورد توجه میباشد. اهداف نسبتاً سخت و ویژه نسبت به اهداف آسان و عمومی منجر به عملکرد بهتر میشوند. اهداف کوتاهمدت و فرعی در دستیابی به اهداف بلند مدت نقش مهمی را ایفاء میکنند. در مراحل تعیین هدف، پیشبینی بازخورد و توجه به آن الزامی است. اگر بنا باشد تعیین اهداف مؤثر واقع شود، پذیرش آن توسط ورزشکاران امر مهمی است. البته لازم به یادآوری است که پذیرش هدف با اهداف تحت شرایطی که اضطراب شدید مسابقهای حاکم است، تضعیف میگردد.
گزارش علمی ارائه شده از دوندگان نخبه دانشجو (در مسافت متوسط) بیان میدارد که اضطراب شناختی از دو طریق مرتبط با اهداف قابل پیشبینی است:
یکی از طریق سطح مشکل بودن هدف و دیگری نقطهنظر دوندگان در مورد اینکه آیا میتوانند به اهدافشان دست یابند یا خیر. اصول هدف گزینی یا هدف گزارش بهطور خلاصه عبارت است از:
? اختصاصی و ویژه باشد
? قابل اندازهگیری باشد.
? قابل پذیرش باشد.
? قابل ثبت باشد.
? دارای محدوده زمانی (کوتاهمدت، میانمدت و یا بلندمدت) باشد.
? قابل ارزشیابی باشد.
? قابل بازبینی و بازنگری باشد.
2) تصویرسازی
تصویرسازی ذهنی در یادگیری و اجراء مهارتهای جسمانی نقش مؤثری را ایفاء میکند. تصویرسازی میتواند در یادگیری، کاهش نقاط ضعف، گرم کردن، کاهش اضطراب و افزایش اعتماد به نفس ورزشکاران مفید بوده و بهکار میرود. از فواید تصویرسازی و تمرین ذهنی میتوان به مواردی از قبیل: تسریع و کوتاه شدن زمان یادگیری مهارتها، ملکه شدن، دستیابی به اوج عملکرد، انرژی روانی، کاربرد توان بخشی و ویدئوئی برای اصلاح را نیز یادآوری کرده و نام برد.
3) آرامسازی
مناسبتترین روش کنترل استرس بهکارگیری فنون آرامسازی یا آرامشبخشی است. شیوههای مختلفی در آرامسازی وجود دارد که بهطور کلی به روشهای آرامسازی تنی و روشهای آرامسازی شناختی تقسیم میشوند. اما لازم به ذکر است که شیوههای آرامسازی باید با کیفیت دقیقی با پاسخهای اضطراب تناسب داشته باشد. از شیوههای آرامسازی میتوان به:
تنفس عمیق، آموزش خودزا، مراقبت، آرامسازی پیشرونده عضلانی، دعا و نیایش اشاره کرد.
4) کنترل توجه
مطالعات تجربی اندکی در زمینه کنترل توجه در روانشناسی ورزشی وجود دارد. از آنجا که اضطراب شناختی میتواند از طریق گسستگی توجه موجب تضعیف عملکرد شده و اثرات گرم کردن را هم کاهش دهد. یک راهکار مهم برای افزایش تمرکز این است که کارها و افکار امن را پی از عملکرد و اجراء بهطور سامان یافتهای برنامهریزی کنیم. مباحث و موضوعات مهم دیگری در روانشناختی ورزشی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته و مربیان و علاقمندان را به مطالعه بیشتر و عمیقتر سوق میدهد.
1) تلاش در وقت گذاری و رسیدگی به خود :
کمک به رفع نیازهای دیگران بدون شناسایی و ****ی نیازهای فرد نا ممکن است . باید فرد توجه کند که چه کارهایی او را خوشحال می کند ، سپس وقت کافی برای انجام دادن آنها در نظر بگیرد .
2) سرمایه گذاری در روابط نزدیک و صمیمانه :
باید هر فرد وقت و محبت خود را به اشخاصی که دوست دارد هدیه دهد.
3) تلاش در به انجام رساندن کارها مورد علاقه :
هر فرد باید ، دنبال مبارزه طلبی هایی بگردد که به ****ی نیاز خود برای انجام دادن کارهای دارای معنی و هدف از نظر خود کمک می کند . هم چنین باید از فرصت های نامنتظر برای آزمون چیزها و کارهای متفاوت استفاده کند .
4) دادن نیرو و انرژی به خود :
رسیدگی به وضع سلامت جسمانی برای مراقبت از سلامت روان اهمیت دارد .
5) پرهیز از افراط و تفریط :
روحیه همه گاهی قوی و گاهی ضعیف می شود . ولی باید سعی کرد که به نوعی حالت تعادل یا حد وسط رسید.
6) خوش بین بودن :
اگر فرد همواره در پی آن باشد که ببیند در زندگی چه کمبودهایی دارد ، آن عیبها را خواهد یافت و احساسش نیبت به خود از آنچه هست بدتر خواهد شد . باید فرد به دنبال جنبه های و جلوه های مثبت زندگی خود بگردد.
فرهنگ لغات خوش بینی را به تمایل به پیش بینی و چشم داشت بهترین پیامدهی ممکن تعریف می کند . رابرت اورنستاین و دیوید سوبل (Rabert ornsteir , David sobel) در کتاب خود << لذتهای سالم >> (Healthy pleasures) خوش بینی را از دیدگاه روان شناسی چنین تعریف کرده اند << تمایل به جستجو ، به خاطر آوردن و انتظار کسب تجارت لذت بخش ، این تمایل یکی از اولویت های فعلانه فرد است، نه صرفا نوعی واکنش انطافی که او را به توجه به جنبه های روشن و آفتابی زندگی تشویق می کند . >>
بنا به دلایل گوناگون از قبیل اعتقاد به خود ، اعتماد به قدرتی فرا بشری ، احساس خوش شانسی – افراد خوش بین در زندگی خود منتظر کسب تجارت مثبت هستند . در نتیجه ، ممکن است آنان زندگی درازتر و سالم تری داشته باشند افراد خوش بین هر گاه با حوادث بد و ناخوشایند رو به رو شوند ، این قبیل شکستها و پیامدها را رخدادهایی استثنایی و ناپایدار تلقی می کنند . از دیدگاه آنان ، شکست و ناکامی << فقط یکی از آن چیزها >> است که هر از گاهی اتفاق می افتد و نه آخرین نمونه از رشته ای پی در پی از وقایع ناگواد در چنین مواردی ، افراد خوش بین به جای اینکه خود را سرزنش کنند و مثل افراد بدبین بگویند: << من همیشه کارها را خراب می کنم >> در پی عوامل گوناگونی می گردند که ممکن است باعث بروز آن دشواری شده باشد .
اورنستاین وسوبل می گویند: << شما به همان چیزی دست می یابید که انتظارش را دارید >> باید اشاره داشت که افرا خوش بین یا بدبین زاده نمی شوند . روان شناسی به نام سلیگمن (Seligman) ، نویسنده کتاب << خوش بینی فراگرفته شده : مهارت لازم برای غلبه بر موانع کوچک و بزرگ زندگی >> (Learned optimism:The skill to conquer lifes obstacles, large & small) تاکید می کند که << در این مورد که چگونه بیندیشیم صاحب اختیاریم ، ما می توانیم
چنان انتخاب کنیم که عادات بدبینانه خود را به عادات خوش بینانه بدل سازیم >> . کلید اصلی این کار مبارزه و رد کردن افکار منفی خودکار ( از قبیل انتقاد از خود ، ترس و تردید ) است که به مغز ما هجوم می آورند . این کار با تاکید و پافشاری بر ارزش خود میسر است . به قول سلیگمن . << خوش بینی مجموعه ای از مهارت های یادگرفته شده است . این مهارت ها هر گاه آموخته شوند ، پایداری نشان می دهند و ادامه می یابند ، زیرا استفاده و تکرار آنها برای ما بسیار خوشایند است . واقعیات خارجی هم معمولا با ما همراهی می کنند .>>
7) نوع دوستی :
نیکی کردن به دیگران ممکن است باعث شود فرد احساس خوبی و شادی کند . نوع دوستی ، کمک یا بخشش به دیگران بدون توجه به نفع شخصی ، احساس احترام به خود را افزایش می دهد . نوع دوستی , هم چنین ممکن است به کاهش فشارهای روحی و جسمی بینجامد و از سلامت و تندرستی فرد محافظت کند . بیشتر ما افرادی نوع دوست هستیم . ما تا آنجا که توان داشته باشیم به امور خیریه کمک می کنیم ، برای کمک به سالمندن یا از کار افتادگان داوطلب می شویم ، به افراد بی سواد خواندن و نوشتن یاد می دهیم و یا آماده ایم به عنوان برادر یا خواهر بزرگتر کودکان و نوجوانان نیازمند عمل کنیم . دلیل عمده انجام دادن این کارها آن است که ما صمیمانه می خواهیم به دیگران یاری دهیم.
احسان و بخشش به همان اندازه که به دریافت کنندگان کمک میکند ، برای بخشندگان هم مفید است . بسیاری از افرادی که برای انجام دادن امور خیر داوطلب می شوند از نوعی احساس سرشار از عافیت خبر می دهند که به ( نشاط کمک کنندگان ) مشهور شده است . این حالت ، نوی احساس آرامش و رهایی از استرس ، افزایش انرژی ، گرمی ، افزایش احساس با ارزش بودن و حتی کاهش احساس درد و ناراحتی را شامل می شود .
هانس سلامی (Hans selye) بیانگذار پژوهش در زمینه استرس ، همکاری با دیگران به خاطر خود را با عنوان ( خودخواهی نوع دوستانه ) توصیف کرده است که ما از طریق آن ، با کمک به دیگران برای تامین نیازهایشان ، نیازهای خود را نیز برآورده می کنیم . این مفهوم در واقع تعبیر جدیدی از قانون اخلاق طلائی مشهور است ( با دیگران همچنان رفتار کن که میل داری آنان با تو رفتار کنند ) تفاوت مهم در آن است که شما با ابزار دوستی و کمک کردن به همسایه خود ، محبت و کمک او را به سوی خود جلب می کنید .
8) شوخ طبعی:
شوخ طبعی و مزاح ، که به ما اجازه می دهد ترسها و دیگر احساسات منفی خود را بدون ایجاد ناراحتی برای خودمان یا دیگران بیان کنیم. یکی از سالمترین راه های مقابله با فراز و نشیب های زندگی است . بنابراین دکتر ویلیام فرای (Williamfry) استاد دانشگاه استانفورد که تاثیر های خنده و شوخی را بر سلامت جسمی و روحی به مدت 3 سال مورد بررسی قرار داد ، خنده در هر روز به اندازه 10 دقیقه ورزش قایق سواری و پارو زدن برای کار کردن قلب و عروق بدن مفید است . همچنین باعث تغییر شکل امواج مغزی و ضرب آهنگ تنفس می شود ، از احساس درد می کاهد ترشح هورمون های مربوط به استرس را کاهش می دهد و با افزایش فعالیت سلولهای کشنده طبیعی بتعث تقویت ایمنی بدن در مقابل بیماری ها می گردد .
شوخی و خنده روش هایی برای بیان عواطف صادقانه ، غلبه بر ترس و تردید و برقراری ارتباط با دیگران است . حتی در زمان ابتلا به بیماری های درمان ناپذیر و *** بار ، شوخی می تواند به افراد کمک کند که روزهای آخر زندگی خود را با شادی و نشاط سپری کنند . فایده دیگر شخی کمک به فرو نشاندن خشم و عصبانیت است ، تقریبا امکان ندارد که انسان هم بخندد و هم عصبانی بماند.
9) داشتن روابط اجتماعی:
برقرار کردن ارتباط با دیگران به بهبود سلامت جسمی و روانی کمک می کند ، داشتن روابط گروهی با کاهش هرمون های مربوط به استرس به حفظ تندرستی یاری می رسانند .
10) حفظ سلامت جسم :
نگه داشتن سلامت بدن ، به وسیله ورزش و تغذیه صحیح ، به سلامت فکر و روان کمک می کند . علت این موضوع آن است که ورزش میزان بعضی مواد شیمیائی موجود در مغز را تغییر می دهد و جریان خون و جذب اکسیژن را می افزاید . این تغییرات می تواند بر دستگاه اعصاب مرکزی اثر گذارند و دگرگونی خوشایندی را در احساس و حال فرد به وجود آورند . ورزش همچنین به ایجاد تغییرات روانی تدریجی می انجامد . فعالیت بدنی به خودی خود می تواند در ذهن انسان را از تمرکز به افکار مزاحم و آزار دهنده باز دارد . کسانی که به طور مرتب ورزش می کنند به نوعی احساس مهارت و تسلط بر خود دست می یابند و عصبانیت و نگرانی خود را با حرکات ورزشی تخلیه می کنند .
این تغییرات در امر تغذیه صحیح نیز ایجاد می شود داشتن چندین وعره غذایی کم حجم ولی مغذی و همچنین استفاده صحیح از مواد غذایی از جمله عوامل تاثیر گذار بر روان هستند.
کلمات کلیدی: استرس ورزش تویسرکان گردو سلامت روان سلامت جسم