نویسنده محمد امین جلیلوند روانشناس ومدرس دانشگاه
"majalil@ut.ac,ir "
عنوان :آثارمعنوی روزه ‘ رمضان زمینه ساز خودسازی با تبدیل صفات منفی به مثبت وارتقاء ابعاد مثبت با خدا باوری" ادیان گوناگون در قرون متمادی هریک راه وروش وآئینهای خاصی رابرای پرهیزکاری برپیروان خود واجب دانستهاند. ازجمله این آموزههای دینی روزه است که درادیان، آئینها وسرزمینهای مختلف،شکلهای گوناگون وگاه بسیارمتفاوت به خود گرفته است. روزه ضمن وجوب درادیان الهی، انگیزه فطری - انسانی نیزداشته ودارد، چون بشر تعالی طلب نمیخواسته بازندگی مادی تاسطح حیوانات تنزل کند و یکسره محکوم تمایلات و شهوات حیوانی باشد،روزه را وسیله وسپری برای مقاومت در برابر این گونه تمایلات قرارداده تا خودرابه کمال برساند. فلذا روزه درمیان ادیان الهی،تاریخی بس طولانی دارد و از جمله عبادات دیرینی است که برخی پیدایش آن را برابر بارانده شدن آدم وحوا از بهشت میدانند. وامابه اختصار درپاسخ به اینکه‘ روزه چیست وچه آثاری برفردوجامعه دارد؟ روزه فرمانی اللهی درجهت اجتناب از محرمات وعمل به واجبات است‘که فرد روزه دار در تمام زمینهها در صوم می باشد وتنها نصیب فرد در پایان روز یا ماه فقط تحمل گرسنگی نبوده باشد آنگاه روزه درحکم انسان سازباتبدیل فرد معیوب به سالم وفرد سالم به کامل است وابزاری برای سنجش اخلاص عمل،اصلاح خلق و خوی باپرهیز ازعصبانیت و پرخاش تساوی دارا ونداربا گشایش باب انفاق و بخشش، آزمایش نفس باپرهیزازآنچه برای بدن به نوعی ضروری ولازم است از سحرگاهان تا مغرب و...، زکات بدن وسپر آتش با دوری از تمنییات وخواستههای نفسانی است تا زمینه پرهیز از حرام را فراهم آورد. طبق بررسیهای که در حوزه سلامت روان بخصوص روانشناسی انجام شده؛ فرد با احساس گناه دچار اضطراب،دلهره ونگرانی وتشویش میشودوازآنجا که ازجمله ا هداف بهداشت روان رفع اضطراب ودلهره وافسردگی وایجاد آرامش وبردباری در ابعاد فردی واجتماعی است و در قرآن شریف آمده است که استعینوا بالصبر والصلاه ان الله مع الصابرین به نقل ازامام جعفرصادق(ع)منظور از صبر همان روزه است؛ فلذا با ورع و دوری از گناه، فرد احساس آرامش میکند. اطمینان قلبی و آرامش با یاد خدا که از جمله نماز و روزه است برقرار میشود و جامعه- طبق اعلام مسئولان مرتبط با مسائل اجتماعی آمار انحرافات، تصادفات، نزاع ودعواها و تخلفات در رمضان کاهش قابل توجهی داشته است- به آرامش و اطمینان میرسد زمانی که در آن گناه ‘ جرم و خلاف امکان بروز و ظهور نداشته باشد؛ پس با دعا آرامش و اطمینان فردی و اجتماعی عاید و حاصل میشود به ترتیبی که روزهدار با به کار بستن کامل این دستور الهی روحیه تقوی را در خود زنده میکند. و این مراقبت ثمر بخش و تمرین پیاپی در یکماه نیروی بازدارنده از گناه در فرد بوجود میآورد و خصلت خودداری باترک عادات و اعمال غیرمفید و بعضا مضر، میسر میشود و پرهیزکاری در فرد ریشه میگیرد و با گذراندن این برنامه توأم با نماز و دعا توفیق مییابد که پس از یکماه روزه، نیز پرهیزکارومتقی باقی بماند ورفتارهای نامقبول را رها نماید؛ بنابراین رمضان زمینه ساز خودسازی-مشارطه،مراقبه ومحاسبه- با تغییر خصائص منفی وتعالی ابعاد مثبت و خود باوری می شود. روزه به عنوان عبادت وعملی جامع وکامل باعث تقویت اراده، رشدروحیه طاعت پذیری عبدازمعبود‘صفای دل و پاکی، صبر و بردباری، قناعت و همدردی با فقرا؛ نظم و انضباط که به صراحت و دقت در روزه ملموستر و عینیتر است میشود و روزه برکات و سودمندیهایی در تزکیه و پارسایی فرد و جامعه بهعلاوه اصلاح ناملایمات خانوادگی و اجتماعی نیز دارد. |
کلمات کلیدی: روزه علی تسلیت
نویسنده:محمدامین جلیلوند- روانشناس ومدرس دانشگاه
ازدواج در زمره پیچیده ترین روابط انسانی است و به درستی می توان گفت هر یک از روابط انسانی دارای ابعاد وسیع و متعددی همانند ازدواج نیست. پدیده ازدواج و زناشویی آنقدر مهم است که قرآن کریم در چندین سوره بر آن تاکید کرده و پیامبر اکرم «ص» نصف دین را در ازدواج می داند. و حتی آیین کاتولیسم رابطه زناشویی را گسست ناپذیر می داند و افلاطون معتقد است برای اینکه یک جمهوری خوب سازمان یابد، باید قوانین اصلی آن جامعه قوانینی باشد که زناشویی را سازمان می دهند.
مذاهب و دولت ها سعی کرده اند باایجاد ممنوعیت ها، محدودیت ها و مشکلات از افزایش و آسیب های پدیده طلاق در حد امکان بکاهند. ولی چه عواملی ممکن است پدیده ازدواج را به طلاق منجر کند؟ و کدام شرایط و شیوه ها در همسر گزینی باید انتخاب کنیم تا زندگی بهتری داشته باشیم.
افراد مایلند همسری برگزینند که بیشتر همسان شان باشد تا ناهمسا نشان ، همسانی یعنی داشتن وضعیت مشترک میان دو فرد که آنان را بسوی یکدیگر جذب می کند و پیوند وصلت آنها را استوارتر می سازد. و بهتر است بدانیم نا همسانی میان دو فرد سرچشمه کشمکشهای خانوادگی است و سنت مهمترین عاملی است که انسان را بسوی انتخاب همگونان خویش می راند و شالوده مستحکم ازدواج های کم و بیش همسان را قوام می بخشد.اما برای درک بیشتر باید انواع همسانی که در عصر ازدواج همگون، دخیل هستند برشمرد.
تعریف همسان همسری:
همسان همسری عبارت است از" گزینش همسراز موقعیت زناشویی همانند و با صفات همگون با خود" . در همسان همسری، گزینش همسر هیچگاه بدون قاعده و هنجار ننیست و تلاش دو فرد مبنی بر اینست که با جستجوی همسری مطابق با علائق و دلبستگیهای اجتماعی، فرهنگی ، مذهبی، و شخصیتی، عشق و علاق? پایدار بین خود بیآفرینند و از اختلاف و تنشهای قابل پیشبینی بکاهند. بر اساس قاعده همسان گزینی، تمام گرایشها، افراد را بسوی کسانی میکشاند که هم دین و هم نژاد و وابسته به گروههای فرهنگی- اجتماعی خود آنها باشد. به نظر اکثریت جامعه شناسان، همسانی باعث استحکام پیوند و وصلت افراد و ناهمسانی سرچشم? تضادها و کشمکشهای خانوادگی است. هر قدر درجه همگونی همسران بیشتر باشد، بارم خرسندی زناشویی بیشتر است. روند جامعهپذیری هر فرد با تاثیرپذیری از گروههای خود انجام میگیرد، بنابراین ، اگر افراد در انجام اقدام بزرگ زندگی یعنی ازدواج بخواهند خود را از این آثار جامعه پذیری برهانند، با دشواریهای گوناگون مواجه خواهند شد. دو انسانی که از در خاستگاه متفاوت اجتماعی برخاستهاند، هریک با الگوهای رفتاری و ارزشهای خاص پرورش یافتهاند، عاداتی خاص دارند و حتی جهان بینی آنان با یکدیگر متفاوت است. اگر هم در آغاز "لعاب عاطفی" یعنی عشق این تباین را بپوشاند، احتمالاً به زودی شکافها رخ می نماید و بیگانگی دو انسان را موجب می شوند. اکرمن در مقالهاش به نام " تعلقات عوامل ساختی در میزانهای طلاق" به مسائل ازدواج نامتناسب و یا ناجور میپردازد.
یکی از اساسیترین عواملی که به هنگام انتخاب همسر بر تصمیم افراد در جامعه بویژه در جوامع حافظ ارزشهای مذهبی اثر میگذارد، همگونی اعتقادات مذهبی است. مذهب، جلوه معنوی- الهی است که در اندیشه، باور، اعتقاد و شیوه زندگی افراد تأثیر عمیق و همه جانبه دارد.
علیرغم دگرگونیهای جدید که گاه مسیر حرکت آنها بسوی مادهگرایی افراطی، جدایی پدیدههای اجتماعی از حیات دینی و استقرار گونهای از خردگرایی و تضعیف حس مذهبی در جوانان است، در جامعه ما تأثیر اعتقاد مذهبی بر رفتار و کردار و زندگی زناشویی جوانان شایان توجه است.
زناشویی میان زن و مردی که وابسته به مذاهب گوناگون هستند و یا در صورت تعلق به یک مذهب، از درجه ایمان و اعتقادات مذهبی مختلف برخوردارند، چندان استوار و محکم نیست.
لوگال معتقد است که ناباوری دینی یکی از طرفین ازدواج دشواریهای فراوانی برای آنها فراهم میکند و باعث بگومگوهای دائمی میشود. جالب اینجاست که این ناهمگونی در اعتقادات مذهبی با پیشرفت زندگی زناشویی افزایش یافته و تبدیل به عاملی مخرب در عشق و علاقه و سعادت زوجین میگردد.
تأثیر شگرف مذهبی بر گزینش همسر مخصوصاً از آن جهت اهمیت پیدا میکند که اعتقاد مذهبی فقط منحصر به تنظیم روابط انسان با خدا نیست، بلکه باورهای مذهبی منشاء بنیادین تلقیات جمعی، شخصیت اساسی و نوع جهانبینی افراد است که این عوامل به نوبه خود میتوانند بر تکوین و تداوم روابط اجتماعی همه افراد خصوصاً زن و شوهر بسیار اثرگذار باشند. در نتیجه، استدلال اینست که "آنهایی که با هم دعا میکنند، با هم زندگی میکنند". زیرا بنابر گزارشهای تحقیقاتی، در صورت ناهمسوگرایی مذهبی، حفظ اعتماد و اطمینان زن و شوهر نسبت بهم، غیر محتمل به نظر میرسد[1].
همسانهمسری بر اساس سن زوجین نیز بحثهای دامنهداری را مابین جامعهشناسان برانگیخته که نتیجهگیری و قضاوت در مورد آنها بسیار دشوار است. پژوهشهای مردمشناسی در ایران حاکی از اینست که بین ازدواج زوجین هیچگونه هنجار ثابت، همگونی و همخوانی وجود ندارد.
در صورت نیاز به ادامه مطلب در قسمت نظرات برای ما پیغام بگذارید و یا با شماره تلفن 09122180459 تماس حاصل نمائید.( جلیلوند )
پایان نامه محمد امین جلیلوند با موضوع : (( تیزهوشان ))
کلمات کلیدی: روزه علی تسلیت