رشد هیجانی برای همهی انسانها یک چالش بهشمار میرود. کودک درزمانی کمتر از یک دهه، از حالت درک هیجانی محدود، به فردی تبدیل میشود که از لحاظ هیجانی پیچیده است. با افزایش سن، تعداد و پیچیدگی تجارب هیجانی و نیز مطالبات برای تعدیل تظاهرات هیجانی افزایش مییابد.
تعجبآور نیست که بعضی از کودکان درگیر این چالشها میشوند و اختلالات هیجانی را تجربه میکنند. یکی از انواع اختلالات هیجانی اختلال اضطرابی است که میتواند در صورت مزمن شدن موجب بروز مشکلاتی در زندگی بزرگسالی شود (کندال، 2003). اضطراب امتحان یکی از شایعترین اختلالات اضطرابی است که دانشآموزان به آن مبتلا هستند بهطور کلی کمتر کسی است که در طول دوران تحصیل خود حالتهای اضطرابی را تجربه نکرده باشد و یا با آن آشنا نباشد. دانشآموزان کموبیش با این حالتها دست به گریبان هستند جهت آشنایی بیشتر با علائم_ سببشناسی و راهبردهای مقابلهای با آن به این موضوع خواهیم پرداخت.
بهطورکلی بروز اضطراب دارای 3 مؤلفه اصلی است: (مانیس و اولندیک، 2005)
1. مؤلفهی جسمی ( آنچه فرد در بدن خود احساس میکند ) مانند: ضربان سریع قلب، تنگی نفس، گیجی، خشکی دهان، تهوع یا اسهال.
2. مؤلفهی شناختی ( آنچه فرد راجع به آن فکر میکند ) مانند: اگر از عهدهی امتحان برنیایم، اگر سؤالات سخت باشد، اگر سر امتحان حالم بد شود و...
3. مؤلفهی رفتاری ( آنچهکه فرد انجام میدهد ) مانند: نداشتن تمرکز در جلسهی امتحان، عدم توانایی در پاسخ دادن به سؤالات امتحان، ترک جلسهی امتحان.
هریک از این مؤلفهها نقش مهمی در شروع و تداوم دوران اضطراب ایفا میکنند. و دانشآموزان این مؤلفهها را بسته به ماهیت اضطرابشان بهصورت تصادفی تجربه میکنند.
* نداشتن آمادگی کافی برای امتحان
* وجود رقابت درسی زیاد بین دانشآموزان
* سختگیری بیش از حد خانواده
* ترساندن کودک از امتحان بهوسیلهی خانواده و یا اولیاء مدرسه
* بعضی مسایل و مشکلات روانی مثل وسواس
* فشار وارده از دیگران بر دانشآموز یا از فرد به خود
* چگونگی ارزیابی خود
* نحوهی زندگی در گذشته و آینده
* چگونگی روبهرو شدن با شکست یا موفقیت
* تفکر و تصور بدبینانه
* نداشتن نحوهی یادگیری مؤثر و مفید مطالب موردنظر
* روحیهی رقابتی سالم یا ناسالم
* افکار، احساسات، تصورات، نظرات و حالات شخصی دربارهی خود و انتخاب محل تحصیل
* ترس از شکست
* قبول این نظریه که «من آدم لایق و شایستهای نیستم». (علیخانی، 1383)
* صفات مزاجی کودک: کودکانی که مزاج «شورا» دارند یا در «گرمشدنکند هستند» برای ابتلا به حالات اضطرابی مستعدترند.
*رفتار و نگرش پدر و مادر: نگرانی مفرط و درگیر شدن افراطی والدین با کودک، ایجاد اضطراب ووابستگی شدید درکودک کرده و سطح اضطراب را در بسیاری از موقعیتها بالا میبرد (هور، 1996)
کلمات کلیدی:
